Alkmaar

Alkmaar is gelegen tussen ’s werelds grootste tulpenvelden, dichtbij magnifieke zandstranden en omgeven door pittoreske polders en schilderachtige dorpjes. Alkmaar is bekend om haar traditionele kaasmarkt bij het Waagplein en is een culturele trekpleister voor toeristen uit Nederland en de rest van de wereld. Alkmaar is ook een historische stad met 3.600 historische gebouwen en 399 geregistreerde rijksmonumenten waarvan vele gelegen langs de oude grachten en kanalen. De stad heeft meerdere middeleeuwse gebouwen die nog altijd intact zijn. De meest in het oog springende gebouwen zijn de hoge toren van de 500 jaar oude Grote Sint-Laurenskerk en het stadhuis (gebouwd tussen 1509 en 1520) die nog steeds in gebruik wordt genomen de stadsbestuurders.

Naast een historische en culturele stad is Alkmaar ook een ondernemende en moderne stad met een sterke kennis gedreven economie gericht op duurzaamheid, toerisme, gezondheidszorg, ondernemerschap en innovatie. De stad is gecommitteerd aan een duurzaam energiebeleid en stelt een ambitieus lange termijn doelstelling om in 2050 aardgasvrij te zijn. Daarom worden duurzame technologieën – op het gebied van duurzaam energieopwekking, opslag en distributie – ontwikkeld en getest bij het ‘Energy Innovation Park Alkmaar’. Meerdere indrukwekkende projecten die bijdragen aan een duurzaam energiesysteem en koolstofdioxide reductie zijn al afgerond en een tal van projecten is in uitvoering in Alkmaar. Om een voorbeeld te noemen, Alkmaar heeft het meest duurzame warmtenet van Nederland. Dit warmtenet is gekoppeld aan een biomassa energiecentrale. Met deze ervaringen in achting genomen is de gemeente ervan overtuigd dat het, zelfs met de vele historische gebouwen, de geformuleerde klimaatdoelen kan realiseren.

Omslag foto door: Gemeente Alkmaar

Het westelijk gebied van Alkmaar genaamd “Westrand”, waar 6,050 huishoudens gehuisvest zijn, is aangewezen als demonstatiegebied waar geïntegreerde oplossingen van POCITYF geïmplementeerd zullen worden. 55% van de woningen in Westrand is particulier, 28% is sociale huur, 15% is particuliere huur en 2% is onbekend. Huishoudens in het gebied hebben een typisch Nederlands energieprofiel met een piek aan energievraag in de morgen en in het begin van de avond. Kijkend naar seizoensgebonden fluctuaties is de vraag naar elektriciteit en gas het hoogst in de winter en het laagste in de zomer.

In de komende jaren zullen grote transformaties plaatsvinden in het gebied. Meerdere huizen, gebouwen en publieke ruimten zullen worden herbouwd, nieuw gebouwd en worden gerenoveerd waardoor nieuwe kansen ontstaan om een energiepositief gebied te realiseren.

Sportcomplex de Meent is een sportlocatie in Alkmaar met een binnen- en buiten ijsbaan, meerdere sportzalen, fitnesruimte, kantine, kantoorruimte en sporteducatiefaciliteiten. Het complex heeft al zonnepanelen op het dak en nieuwe zonnepanelen boven parkeerfaciliteiten voor auto’s en fietsen zullen worden geïnstalleerd. Deze te plaatsen panelen zullen worden verbonden aan een batterij die het hart vormt van een slim elektriciteitsnet dat vraag en aanbod optimaliseert door de productie van de panelen te koppelen aan de energievraag van lantaarnpalen, laadpunten en warmtepompen. De Meent zal een duurzame verwarmings- en verkoelingssysteem hebben waar restwarmte van de ijsmachines en warmte van de warmte-koudeopslag (WKO) worden gebruikt als bron voor de (gecascadeerde) warmtepompen. Een lage temperatuur warmtenet zorg ervoor dat de warmte en koude van de WKO kan worden gedeeld met omliggende gebouwen.

Het Woonwaard Highrise gebouw is een flatgebouw bestaande uit 130 woningen die zal worden gerenoveerd. Het dak van het gebouw zal worden uitgerust met een innovatief zonnedak constructie waarmee de elektriciteitsopwekking kan worden gemaximaliseerd. Daarnaast worden er ook verticale zonnepanelen geïntegreerd in de gevel van het gebouw om de elektriciteitsvoorziening te complementeren. Om de warmtevraag te reduceren zal het dak worden geïsoleerd met circulair isolatiemateriaal.

Woonwaard zal als onderdeel van POCITYF ook twee appartementencomplexen, met in totaal 53 appartementen, renoveren aan de Dillenburgstraat. Om een duurzame warmtelevering te creëren voor de huishoudens zal een koppeling worden gemaakt met een nabijgelegen lokaal warmtenet waarin indirecte warmteleveringssets de warmtelevering mogelijk maken zonder benodigde warmteverdeelstations.

Bloemwijk is een woonwijk in Alkmaar waar bestaande rijtjeshuizen zullen worden gesloopt en nieuwe appartementen en rijtjeshuizen worden gebouwd. Om energie neutrale en zelfs energie positieve woningen te creëren wordt er driedubbelglas en circulair isolatiemateriaal geïmplementeerd om het totale energieverbruik te reduceren, en wordt het dak bedekt met zonnepanelen die worden gekoppeld aan meerdere individuele (kleine) batterijen. Verder wordt Vehicle-to-Grid (V2G) gedemonstreerd waarbij twee bidirectionele laadpalen worden geplaatst waarmee de opgeslagen energie in de batterijen van elektrische deelauto’s kan worden ingezet om elektriciteit te leveren aan de woningen.

Stichting InVesta zal expertisecentrum realiseren bestaande uit een werkplaats, kantoorruimte en een laboratorium. Het elektrisch systeem van het gebouw bestaat uit reguliere en gevel geïntegreerde zonnepanelen, een stationaire batterij en een (waterstof) brandstofcel. Het thermisch systeem bestaat uit PVT-warmtepomppanelen, een thermo akoestische warmtepomp en de (waterstof) brandstofcel die naast elektriciteit ook warmte genereert. Om de totale warmtevraag te reduceren en een aangenaam binnenklimaat te creëren zal fase-overgangsmateriaal (dat warmte absorbeert en vrijgeeft), driedubbelglas en circulair isolatiemateriaal worden geïmplementeerd in het gebouw.

Op District en Stadslevel plaatst POCITYF bijna 100 (slimme) lantaarnpalen op gelijkstroom en één lantaarnpaal geïntegreerde laadpaal voor elektrische auto’s en elektrische boten. Doorgaand om het thema duurzame mobiliteit zullen er testen met Vehicle-to-Grid (bidirectionele laadpunten) voor bussen worden uitgevoerd bij een bus depot en zal er een elektriciteit producerend geluidsscherm worden geplaatst langs de ringweg nabij het Westrand district. Verder zal de gemeente omgekeerde afval verzameling toepassen in de stad om zo het volume aan afval dat wordt gerecycled te vergroten. Het verzamelen van dit gescheiden afval wordt mede uitgevoerd door een waterstof aangedreven vuilniswagen. Als laatste zal een stadsgebonden energiemanagementsysteem, een WarmingUP design toolkit en een peer-to-peer (P2P) energie handelsplatform worden gedemonstreerd die energie monitoring, -simulatie, optimalisatie, -beheer en -handel mogelijk maken.

Naast de bovenstaande demonstratie locaties zijn er drie replicatie gebieden – het bedrijventerrein Boekelermeer, het stadscentrum en de Kanaalzone – die de in Westrand gedemonstreerde innovatieve elementen zullen repliceren.